Wat is de opgave?

Waarom het bepalen van een opgave lastig is
Tijdens de wateroploop van het waternetwerk Veluwe hebben we uitgebreid stilgestaan bij de vraag hoe we de grondwateropgave kunnen bepalen. Het ging nog niet eens om de concrete opgave zelf, maar om het bepalen ervan. Dat blijkt lastig door twee belangrijke aspecten.

Het eerste aspect zien we eigenlijk altijd bij het bepalen van een opgave: een opgave betekent dat er iets moet veranderen. En veranderingen leiden vaak tot weerstand, of in ieder geval tot wrijving en discussie. Dat is ook nodig om tot een goede definitie van de opgave te komen.

Bij de grondwateropgave van de Veluwe speelt echter nog iets extra’s. Ten eerste gaat het over een fenomeen dat we niet direct zien. Informatie over grondwater halen we uit peilbuizen: smalle buisjes diep in de grond, waarvan de gegevens door mensen die van cijfers houden worden uitgelezen. Grondwater zien we pas als het in de kruipruimte staat, de kelder binnen sijpelt of soms zelfs letterlijk over straat loopt. Maar dit zijn vaak incidenten.

Het tweede aspect is dat de grondwaterstand voortdurend verandert. Op de Veluwe volgt deze geen vast jaarritme, maar reageert op periodes van weinig of veel neerslag. Het vaststellen van de huidige situatie, laat staan van de opgave is daardoor lastig.

Een ander groot dilemma is dat we over het algemeen te weinig weten over het grondwater. Op veel plekken kunnen we een computermodel maken om te bepalen hoe het grondwater stroomt en welke standen dat oplevert. Op de Veluwe is er wel een model, maar de uitkomsten komen nog niet overeen met de werkelijkheid. Dat maakt het moeilijk om gezamenlijk een uitgangspunt te formuleren.

Waarom een opgave toch belangrijk is
Ondanks al deze onzekerheden is het verstandig om een opgave te bepalen. De grondwaterstand is in het verleden sterk beïnvloed door menselijke activiteit, en nieuwe ontwikkelingen, zoals de behoefte aan meer drinkwater, zullen ook weer effect hebben. Daarnaast zorgt de voortschrijdende klimaatverandering voor extremere periodes van droogte en natte perioden. Dit kan ongemak en schade veroorzaken voor zowel economie als natuur.

Zelfs als we besluiten om alle gevolgen te accepteren, blijft een opgave nodig. Hoe we ook met de grondwateropgave omgaan, niet iedereen zal het eens zijn met onze keuzes. Daarom is een goed verhaal belangrijk om uit te leggen waarom we doen wat we doen.